​​وبسایت عکاسی و آموزش عکاسی فرهاد مولایی

آدرس ما
تهران، جنت آباد
با ما در ارتباط باشید
​farhad@farhad1.ir

فوکوس دوربین چیست و چگونه کار می کند ؟

 

به دست آوردن فوکوس یا واضح نمایی سوژه در درون کادر تصویر یکی از مهمترین مهارت ها و تکنیک هایی است که هر عکاس باید از آن اطلاع داشته باشد. اگر شما قادر به دستیابی به نقطه فوکوس در یک عکس نباشید ، حتی اگر تمام دیگر تنظیمات دوربین را به صورت صحیح انجام داده باشید باز هم عکسهایی تار و بدون کیفیت به دست خواهید آورد . در این مطلب ، فوکوس ، فوکوس دهی با دوربین و روشهای به دست آوردن فوکوس شارپ و صحیح را توضیح خواهم داد .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

فوکوس چیست ؟

ناحیه ای در عکس که دارای بالاترین جزئیات است را ناحیه فوکوس شده می نامیم . این ناحیه بر اساس محل قرار گیری نقطه فوکوس دوربین مشخص شده و در واقع دوربین با کمک لنز خود با استفاده از عناصر اپتیکال داخلی ، حالتی از واضح نمایی را ارایه می دهد که در آن سوژه و عناصر مرتبط با آن به صورت واضح دیده می شوند.

ناحیه یا نقطه ای که در فوکوس قرار می گیرد دارای بالاترین جزئیات عکس می باشد و هر اندازه که از نقطه فوکوس در یک تصویر دورتر می شوید ، جزئیات صحنه ها و سوژه های قابل مشاهده در آن به تدریج کاهش می یابند.

ناحیه مورد فوکوس در تصویر دارای یک ارتباط مستقیم با عمق میدان دید و عملکرد های دیافراگم لنز است و از این روی به همراه فوکوس و روشهای به دست آوردن آن ، آشنایی با مفاهیم عمق میدان دید در عکاسی نیز ضروری می باشد.

در هر دوربین عکاسی ، فرایند فوکوس دهی به صورت دستی یا به صورت خودکار قابل انجام می باشد. اتوفوکوس یا فوکوس خودکار با دوربین در زمانی انجام می شود که سیستم فوکوس دوربین از یک موتور برای به حرکت در آوردن المنت های لنز در جهت تغییر فوکوس استفاده می کند. برای فوکوس دستی ، از یک حلقه فوکوس که بر روی بدنه خارجی لنز قرار دارد ، استفاده خواهد شد.

سیستم اتوفوکوس و عمبکرد آن یکی از مهمترین ویژگی هایی است که در درون هر یک از دوربین های عکاسی وجود دارد . در دوربین های پیشرفته امروزی ، سیستم های اتوفوکوس از عملکرد ها و الگوریتم های بسیار پیچیده ای برای تشخیص و در تعقیب قرار دادن سوژه های مورد عکاسی استفاده می کنند .

دوربین های جدید با برخورداری از ویژگی هایی همچون قابلیت تشخیص چشم سوژه و یا قابلیت تعقیب سوژه در زمان واقعی نسبتا ساده به نظر می رسند اما در هر صورت در هر سیستم اتوفوکوس انتخاب مود و یا ناحیه مورد فوکوس از جمله عملکرد های پیشرفته ای است که باید به آن توجه نمود .

اینکه هر یک از سیستم های اتوفوکوس به چه صورت کار می کنند نیازمندن توضیحات بسیار طولانی می باشد اما به عنوان یک عکاس برای به دست آوردن تصاویر کاملا شارپ ، باید بدانیم که از هر سیستم در چه زمان و در چه حالتی باید استفاده نمود.

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

فوکوس بر نقطه مناسب

این نکته از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که سیستم اتوفوکوس دوربین بر روی مناسب ترین بخش از کادر تصویر متمرکز شود و به عنوان مثال در عکاسی پرتره لازم است تا نقاط فوکوس بر روی چشم سوژه قرار داشته باشند . برای انجام اینکار لازم است تا تعداد نقاط فوکوس فعال دوربین را در سطح محدودتری قرار دهید .

با توجه به مدل یا برند دوربین ؛ تعداد نقاط و نواحی اتوفوکوس آن ممکن است متفاوت باشند . تعداد نقطه های فوکوس و تعداد ناحیه های قابل فوکوس در دوربین را با توجه به شرایط عکاسی می توان محدود نمود . همچنین در هر یک از حالت های عکاسی از ویزور و یا عکاسی با استفاده از صفحه نمایش دوربین ؛ حالت های متفاوتی را برای نقاط و نواحی فوکوس دوربین می توان به دست آورد . به طور کلی برای به دست آوردن بالاترین میزان از دقت در سیستم اتوفوکوس دوربین بهتر است تا از یک نقطه و یا تعداد محدودتری از نقاط فوکوس دوربین استفاده شود .

به طور کلی در زمانی که تمامی نقاط فوکوس دوربین به صورت همزمان فعال می باشند سیستم اتوفوکوس به صورت خودکار عمل نموده و احتمال دستیابی به فوکوس در یک نقطه اشتباه بسیار بالاتر می باشد. در حالت انتخاب خودکار نقاط فوکوس ؛ این سیستم بر اساس تشخیص حالت های کنتراست موجود در صحنه عمل می کند . اما زمانی که تنها یک نقطهو یا تعداد محدودی از نقاط فوکوس دوربین را فعال می نمایید ، کنترل نمودن آنها آسانتر بوده و نقطه فوکوس دوربین را به صورت دلخواه در هر یک از نواحی کادر تصویر می توان قرار داد .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

فرکوس دستی در برابر فوکوس خودکار

دوربین ها و لنز های قدیمی ، تنها قادر به انجام فوکوس به صورت دستی بوده اند و مقوله فوکوس خودکار در دوربین و لنز ، به طور کلی یک فناوری جدید به حساب می آید. دوربینهای عکاسی از سال 1977 به سیستم فوکوس خودکار مجهز شده اند و این یکی از مهمترین فناوری هایی است که به دوربین های عکاسی افزوده شد .

در سیستم اتوفوکوس از یک موتور برای به حرکت در آوردن گروههای فوکوس دهی لنز و دوربین استفاده می شود. بنابراین زمانی که شما دکمه فوکوس دوربین را فشار می دهید ، دوربین روی سوژه تعیین شده برای آن فوکوس می کند و واضح ترین حالت آنرا به دست می آورد.

امروزه بسیاری از عکاسان استفاده از سیستم فوکوس خودکار دوربین های عکاسی را ترجیح می دهند و این ترجیح تنها یک دلیل دارد : استفاده از سیستم فوکوس خودکار دوربین آسانتر می باشد. سیستم اتوفوکوس موجود در دوربین ها و لنز های جدید دارای سرعت و دقت بسیاربالایی می باشد و اگر شما در حال عکاسی از یک صحنه بسیار پر تحرک باشید ، این سیستم به خوبی به شما کمک می کند تا سوژه متحرک خود را در واضح ترین حالت ممکن ثبت کنید.

با وجود عملکرد های بسیار عالی سیستم اتوفوکوس دوربین های عکاسی ، استفاده از شیوه فوکوس دستی نیز هنوز رایج می باشد. در موارد متعدد این امکان وجود دارد که اتوفوکوس دوربین ها دچاراشکال شده و یا از کار بیفتد . در زمانی که اتوفوکوس دوربین غیر فعال می شود،‌استفاده از فرایند فوکوس دستی به عنوان یک راهکار جایگزین قابل استفاده خواهد بود.

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

بر فوکوس دستی لنز خود مسلط شوید

در دوربین های عکاسی پیشرفته امروزی ؛ با وجود پیشرفت های همه جانبه در زمینه سرعت و دقت اتوفوکوس و همچنین با وجود پیشرفت های بسیار زیادی که در زمینه اتوفوکوس بر سوژه های دارای حرکت به وجود آمده اند اما همچنان در تمامی لنز ها و دوربین ها حالتی برای فوکوس دستی نیز وجود دارد.

باید توجه داشته باشیم که اتوفوکوس دوربین همیشه بدون نقص و خطا نیست و موارد بسیار زیادی وجود دارند که این سیستم دچار خطا و نقص می شود. به طور معمول در شرایط کم نور و یا در شرایط عکاسی از سوژه های کم کنتراست ؛ سیستم اتوفوکوس دوربین دچار نقص و خطا می شود .

در موقعیت هایی از این دست ؛ لنز تلاش می کند تا برای پیدا کردن نقطه فوکوس به طور مرتب بر نقاطی از پیش زمینه و یا پس زمینه فوکوس کند و در نهایت اگر قادر به تشخیص نقطه فوکوس نباشد ؛ یا فوکوس نمی دهد و یا اینکه در محلی اشتباه فوکوس می کند .

در شرایطی که سوژه های متفاوتی در پیش زمینه و یا پس زمینه وجود دارند نیز عملکرد سیستم اتوفوکوس دوربین دچار اختلال می شود . سوژه های دارای حرکت نیز از جمله سوژه های دشوار برای سیستم های اتوفوکوس به شمار می آیند .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

فوکوس دستی / فوکوس خودکار

فوکوس دستی دوربین ؛ راهی برای از بین بردن تمامی این مشکلات است و با استفاده از آن می توان تمامی بی دقتی های سیستم اتوفوکوس را از بین برد . در حالت فوکوس دستی ؛ نقطه فوکوس به صورت مداوم در فوکوس نگه داشته شده و زمانی که این نقطه فوکوس تشخیص داده می شود ؛ دوربین به هیچ عنوان قادر به تغییر دادن آن نخواهد بود .

اما این تمام داستان نیست و انجام آن به سهولت امکان پذیر نمی باشد . به عنوان مثال در زمان عکاسی با دوربین روی دست و همزمان با نگاه کردن از میان ویزور ؛ به خوبی در میابیم که دستیابی به فوکوس دستی و حفظ آن به خصوص در زمان های استفاده از یک لنز واید به سادگی قابل انجام نمی باشد.

خوشبختانه در این موقعیت ها شما تنها نیستید .سنسور فوکوس دوربین وظیفه خود را به درستی انجام خواهد داد و نشانگر فوکوس از داخل ویزور ، در فوکوس قرار گرفتن ناحیه مورد نظر شما را تایید خواهد نمود .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

نمای زنده و فوکوس دستی

تنظیم فوکوس دستی با استفاده از حالت نمای زنده ( Live view ) یک تجربه دلپذیر است . در اینجا نه تنها یک صفحه بزرگ و روشن برای مشاهده همه چیز در اختیار دارید بلکه در شرایط کم نور که مشاهده سوژه ها و صحنه ها از میان ویزور بسیار دشوار تر می شود ؛ با استفاده از نمای زنده همه کادر صحنه را به خوبی می توان مشاهده نمود . همچنین با استفاده از قابلیت بزرگنمایی دیجیتال تصویر در وضعیت نمای زنده ، شما به خوبی قادر خواهید بود تا کوچکترین جزئیات را بررسی نموده و تصویری با حالت شارپ بسیار بالا در نقطه فوکوس به دست بیاورید .

اما در هر صورت در اینجا نیز برخی مشکلات وجود خواهند داشت . به جز مسئله باتری که در وضعیت نمای زنده موجب تخلیه سریعتر باتری می شود ؛ استفاده از حالت نمای زنده بدون به کارگیری سه پایه بسیار دشوار است و هر گونه حرکت و لرزش دوربین موجب تغییر فاصله و محل فوکوس می شود . همچنین در شرایط تابش شدید نور آفتاب ؛ دیدن تصویر روی صفحه نمایش دوربین کمی دشوار خواهد بود .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

مزیت استفاده از ویزور الکترونیک

دوربین های میرورلس که به ویزور الکترونیک مجهز هستند ؛ این چالش ها را تا حد زیادی پشت سر گذارده اند . بر خلاف ویزور اپتیکال که تصویر منعکس شده از لنز در صفحه فوکوس را نمایش می دهند ؛ در ویزور الکترونیک یک تصویر نمای زنده کوچک که مستقیما از سنسور دوربین به دست می آید , نمایش داده می شود .

در نتیجه با استفاده از این امکان مشکلات موجود در زمان وجود نور بیش از اندازه در صحنه یا سوژه , مواجه نخواهید شد . البته دراینجا نیز در صورت وجود حرکت در سوژه یا دوربین ؛ برخی از مشکلات به وجود می آیند . اما نکته مهم آن است که با استفاده از ویزور الکترونیک نیز می توان تمامی امکانات موجود در حالت نمای زنده ( مثل بزرگنمایی تصویر و انتخاب دقیق فوکوس ) را در اختیار گرفت.

با استفاده از ویزور الکترونیک ؛ عمق میدان تصویر را نیز به نحو موثر تری می توان کنترل نمود ( با استفاده از ویزور اپتیکال و در زمان بکارگیری پیش نمایش عمق میدان ؛ مقداری از لبه های تصویر تاریک می شود ) بنابراین در این شرایط به خوبی می توان بخش های شارپ تصویر را به خوبی دید و کنترل نمود .

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

مزیت های خلاقانه استفاده از فوکوس دستی

در زمان های ثبت عکس های ماکرو ؛ تصویر برداری ویدیویی ؛ تایم لپس و... استفاده از فوکوس دستی یک ابزار بالقوه خلاقانه به شمار می آید .

استفاده از لنز های فاقد اتوفوکوس که تنها قابلیت فوکوس دستی دارند ؛ امروزه چندان مطرح نیست زیرا تمامی لنز های اتوفوکوس دار از قابلیت فوکوس دستی نیز برخوردار می باشند . اما مشکل از آنجا به وجود می آید که در لنز های اتوفوکوس دار , محدوده چرخش رینگ فوکوس دستی کمی محدودتر است و از این روی تنظیم خیلی دقیق ناحیه فوکوس در حالت دستی ؛ امکان پذیر نیست.

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

باید ها و نباید ها در فوکوس دستی

بعد از فوکوس از زوم کردن پرهیز کنید : زمانی که محل و فاصله مورد نظر برای فوکوس را انتخاب نمودید ؛ از زوم کردن پرهیز کنید زیرا این حالت موجب بر هم خوردن نقطه فوکوس می شود .

از یک سایبان برای ال سی دی استفاده کنید : در شرایط تابش نور آفتاب مشاهده دقیق تصویر در ال سی دی دوربین دشوار است . از یک سایبان در قسمت بالای ال سی دی استفاده کنید تا تصویر را به راحتی ببینید .

جهت گردش رینگ فوکوس را فراموش نکنید : روش به دست آوردن نقطه فوکوس در زمان چرخاندن حلقه فوکوس را به خاطر بسپارید . در زمان های مورد نیاز با کمی تغییر جهت رینگ فوکوس به تنظیم دقیق تر حالت شارپ تصویر کمک می کند .

در فوکوس کردن عجله نکنید : فرایند فوکوس کردن را با دقت و حوصله انجام دهید و از چرخاندن سریع حلقه فوکوس خودداری کنید .

 

تشخیص فاز در مقابل تشخیص کنتراست

اما فوکوس خودکار دوربین شما در سطح فنی چگونه کار می کند؟ در این رابطه نیازی نیست علم  و فناوری به کار رفته در عملکرد های فوکوس خودکار دوربین را بدانید مگر اینکه به آن علاقه مند باشید، اما در هر صورت شما لازم دارید تا با دو نوع اصلی سیستم فوکوس خودکار موجود در دوربین های امروزی آشنا باشید: تشخیص فاز و تشخیص کنتراست. هر کدام از این سیستم ها نقاط قوت و ضعف خود را دارند:

   سیستم اتوفوکوس تشخیص فاز در ردیابی سوژه های متحرک بسیار سریع و خوب است، زیرا این سیستم به کار محاسباتی چندان زیادی در دوربین شما نیاز ندارد. اما در هر صورت این سیستم از دقت چندان زیادی برخوردار نیست و در صحنه های مختلف ممکن است دچار اشتباهاتی نیز باشد. برخی از دوربین ها به شما امکان می دهند سیستم تشخیص فاز خود را کالیبره کنید تا خطاهای موجود در آن را به حداقل برسانید.

   سیستم اتوفوکوس  تشخیص کنتراست داده ها و اطلاعات بسیار بیشتری را در درون دوربین پردازش می کند، و این حالت بدان معنا می باشد که در این سیستم فرایند معمولاً قفل کردن فوکوس بیشتر طول می کشد. در نتیجه این سیستم ، در ردیابی سوژه های متحرک چندان عملکرد مطلوبی را ارایه نمی دهد . با این حال، سیستم اتوفوکوس تشخیص کنتراست دقت بالاتری دارد، زیرا در طول زمان عملکرد آن ، سیستم فوکوس خودکار مستقیماً داده‌های سنسور دوربین شما را مورد ارزیابی قرار می دهد. در زمان عکاسی از سوژه ها و صحنه های ثابت ، این سیستم عملکرد بسیار مطلوبی را ارایه می دهد .

دانستن اینها خوب است، اما چگونه می‌توانید یکی از این دو سیستم را در طول زمان عکاسی استفاده کنید؟

در واقع بسیار آسان است. در اکثر دوربین‌های DSLR، هر زمان که از طریق منظره یاب فوکوس خودکار انجام دهید، اتوفوکوس به صورت تشخیص فاز انجام می‌شود. هر زمانی که از طریق صفحه نمایش LCD پشت دوربین خود فوکوس خودکار انجام می دهید،این کار به صورت تشخیص کنتراست رخ می دهد. بنابراین، فقط از منظره یاب یا نمای زنده استفاده کنید.

به خاطر داشته باشید که همیشه یک "سطح تمرکز ایده آل" در عکس وجود دارد و برای اینکار لازم است تا نقطه فوکوس روی سوژه اصلی شما قرار داشته باشد .  به طور کلی در سیستم های اتوفوکوس دو مقوله سرعت و دقت مطرح می باشد. هر زمان که به سرعت در تشخیص نقطه فوکوس نیاز دارید از گزینه تشخیص فاز استفاده نمایید و هر زمان که به دقت بیشتر در به دست آوردن نقطه فوکوس نیاز دارید،‌از روش اتوفوکوس تشخیص کنتراست استفاده خواهید کرد.

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

Single Servo یا Continues Servo ؟

تصمیم مهم دیگری که باید هنگام استفاده از فوکوس خودکار بگیرید، انتخاب حالت یا مود  فوکوس است. دو گزینه مهم و متداول در این رابطه عبارتند از فوکوس خودکار پیوسته  ( Continues Servo )  و تک سروو ( Single Servo ):

 گزینه اتوفوکوس    Continuous-servo با نام های AI Servo (Canon) و AF-C (Nikon) نیز شناخته می شود و این گزینه اساساً به این معنی است که هر زمان که دکمه فوکوس را فشار می دهید دوربین شما به طور مداوم فوکوس را تنظیم می کند. این حالت برای استفاده در زمانی ایده آل است که از یک سوژه متحرک عکاسی می کنید و سعی می کنید موقعیت آن را ردیابی کنید.

    Single-servo با نام های One-Shot (Canon) و AF-S (Nikon) نیز شناخته می شود ودر این حالت، هنگامی که دوربین شما فوکوس را به دست آورد، تا زمانی که دکمه فوکوس را رها نکرده و دوباره امتحان کنید، تنظیم مجدد نمی شود. این حالت زمانی ایده آل است که سوژه و دوربین شما کاملاً ثابت هستند و نیازی به تنظیم لحظه به لحظه برای فوکوس مناسب نیست.

برخی از دوربین ها حالت سومی دارند - Auto-Servo Autofocus - که صحنه را تجزیه و تحلیل می کند و به طور خودکار بین این دو گزینه را انتخاب می کند. با این حال، حتی اگر دوربین شما این گزینه را داشته باشد، همچنان مهم است که بدانید هر کدام چه کاری انجام می دهند، زیرا همیشه ممکن است انتخاب خودکار به وسیله دوربین با اشتباه همراه باشد.

آموزش عکاسی - کلاس آموزش عکاسی

چرا با وجود انجام تنظیمات صحیح ، هنوز عکسهای من فوکوس نیستند ؟

این سوال از این لحاظ دارای اهمیت می باشد‌که هنرمند عکاس ، برای پاسخ به آن باید به بسیاری از نکات و‌تکنیک های کار با دوربین آگاهی داشته باشد پنج عامل ممکن است بر تنظیمات فوکوس دوربین تاثیر گذار باشند و مانع از انجام فوکوس صحیح از سوی دوربین بشوند

این عوامل عبارتند از

۱- نزدیک شدن بیش از اندازه به سوژه :

اگر شما بیش از اندازه به سوژه نزدیک شوید ، سیستم اتوفوکوس دوربین کار خود را انجام میدهد،اما دقت فوکوس فوکوس تا حد بسیار زیادی پایین می آید و‌نقطه فوکوس تعیین شده ،خطا خواهد رفت و برای رفع این مشکل باید از سوژه فاصله بگیرید

 

۲ - کم بودن کنتراست در سوژه ، باعث خطا در سیستم اتوفوکوس دوربین میشود :

اگر شما در حال عکاسی از یک سوژه تک رنگ و بدون کنتراست هستید ، سیستم اتوفوکوس بسیاری از دوربین ها ، در این شرایط با مشکل مواجه خواهند بود ، چون برای تعیین دقیق نقطه فوکوس به مقداری کنتراست نیاز دارند .پس اگر شما از یک سوژه کاملا زرد رنگ یا کاملا سفید رنگ عکاسی می کنید ، در تعیین نقطه فوکوس مشکل خواهید داشت .

۳ - کم بودن بیش از اندازه عمق میدان

در شرایط استفاده از دیافراگم کاملا باز ، و‌کاهش بسیار شدید عمق میدان نیز ، سیستم اتوفوکوس کار خود را انجام می دهد ،اما اینکه به دقت تعیین کنیم سوژه در فوکوس قرار دارد یا نه ، کار دشواری خواهد بود

۴ - لرزش دست یا دوربین

در شرایطی که از سرعت شاتر پایین استفاده می فرمایید ، حتی فشار دادن دکمه شاتر نیز باعث ایجاد ‌مقداری لرزش در دوربین می شود ،که این نیز باعث به خطا رفتن نقطه فوکوس خواهد شد .

۵ - کثیف بودن پایه های لنز

این‌مورد آخر ، در زمره نکات فنی کار با دوربین نیست اما یکی از عوامل دخیل در مشکلات فوکوس دوربین است . پایه های اتصال لنز به دوربین ، به مرور زمان گرد‌ و غبار را به خود جذب می کنند و انباشت گرد و‌غبار بر روی آنها ، باعث ایجاد خطا در تعیین دقیق نقطه فوکوس خواهد شد .

تهیه و تنظیم : فرهاد مولایی – مربی آموزش عکاسی و نورپردازی در سبکهای پرتره و مدلینگ

 

 

۵
از ۵
۱۵ مشارکت کننده
سبد خرید

رمز عبورتان را فراموش کرده‌اید؟

ثبت کلمه عبور خود را فراموش کرده‌اید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.

بازگشت به بخش ورود

کد دریافتی را وارد نمایید.

بازگشت به بخش ورود

تغییر کلمه عبور

تغییر کلمه عبور

حساب کاربری من

سفارشات

مشاهده سفارش