ASPECT RATIO یا نسبت ابعاد یک تصویر، به نسبت بین طول و عرض آن گفته می شود. امروزه قریباً تمام دوربینهای دیجیتال مدرن تصاویری با نسبت تصویر 3:2 یا 4:3 به وجود می آورند و این در حالی است که استفاده از فرمت 16:9 بیشتر برای فیلمبرداری رایج است. از سوی دیگر، نسبت تصویر یک عکس را می توان در مرحله ادیت و ویرایش به هر چیزی که می خواهید تغییر دهید اما در اینجا این سوال مطرح است که نسبت ابعاد تصویر چگونه بر ادراک و ترکیب آن تأثیر می گذارد؟ در این مقاله، من به دنیای اسرارآمیز نسبت ابعاد و آنچه که شما به عنوان یک عکاس باید در مورد آنها بدانید، ورود خواهم نمود.
The aspect ratio of this shot is 3:2 or 1.5. NIKON D500 @ 500mm, ISO 320, 1/1250, f/5.6
Aspect Ratio چیست؟
نسبت ابعاد یک مستطیل صرفاً نسبت طول آن به عرض آن است. به عنوان مثال، یک عکس با نسبت تصویر 4:3 دارای طول 4 واحد و عرض 3 واحد می باشد.
گاهی اوقات، نسبت تصویر را به صورت کسری و با تقسیم طول بر عرض بیان می کنند، به طوری که نسبت 4:3 به 3/4 می شود. و البته می توان آن را به صورت اعشاری بیان کرد: 4/3 = 1.333 و 3/2 = 1.5 و غیره.
تقریباً همه دوربین ها دارای سنسورهایی با نسبت تصویر 3:2 یا 4:3 هستند، ولی با این حال باید بدانیم که چند استثنا در این رابطه وجود داشته و در پس پردازش، همیشه می توانید هر نسبت تصویری را که می خواهید انتخاب کنید. اما آیا انجام دادن این کار ضرورتی دارد ؟
چگونه نسبت ابعاد بر ترکیب بندی عکس اثر می گذارد؟
اگر چه توجه به نسبتهای ابعادی تا حدی در سنت و روندهای تاریخی ریشه دارند، اما در هر حال انجام چند آزمایش با انواع مختلف نسبتهای تصویر ، مفید و جالب است. این به این دلیل است که نسبت تصویر در تصویر نهایی شما می تواند به شدت بر حال و هوای ترکیب بندی شما تأثیر بگذارد، و شما مجبور نیستید به چیزی که دوربین به شما ارایه می دهد بسنده کنید!
مشخص کردن اینکه نسبت ابعاد برای یک عکس خاص کار می کند یا کار نمی کند، می تواند دشوار باشد. اما برخی از روندها وجود دارند که با استفاده از آنها می توانیم این مورد را بیشتر مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم .
به طور کلی به دست آوردن یک نسبت تصویر مناسب قطعاً به این بستگی دارد که آیا عکس خود را در جهت افقی یا جهت عمودی ثبت می کنید . هر گونه عدم تقارن در نسبت ابعاد عکس زمانی که عکس در جهت عمودی باشد بیشتر نشان داده می شود. این احتمالاً به دلیل وجود سیستم بصری افقی گرای چشم ما است. هر نسبت تصویری در حالت عمودی باریکتر به نظر میرسد، از جمله نسبت تصویر کلاسیک 3:2 - شاید گاهی اوقات خیلی باریک و کشیده به نظر برسد.
بنابراین، کلید انتخاب نسبت تصویر این است که خطوط و اشکال موجود در عکس خود را درک نموده و تعیین کنید که چه مقدار فضای خالی اطراف سوژه شما را احاطه کرده است، و چه عناصری از صحنه با لبههای کادر شما تعامل خواهند داشت. مانند همه چیز در عکاسی، سعی کنید انتخاب های خود را عمدی انجام دهید نه تصادفی.
Left is 4:3, Right is 3:2
آیا باید از نسبت ابعاد غیر استاندارد استفاده کنید؟
برای عکاسی، استانداردترین نسبتهای تصویر 3:2 و 4:3 هستند، زیرا اکثر سنسورهای دوربین از یکی از این دو نسبت تصویر استفاده میکنند. همچنین استاندارد 5:4، 7:5، 16:9، و 1:1 نیز وجود دارند که حالت هایی کمتر محبوب و کمتر استاندارد در نظر گرفته می شوند.
یکی از مزایای استفاده از نسبت تصویر استاندارد در این است که به شما امکان می دهد تا بتوانید منظره یاب دوربین خود را طوری تنظیم کنید که یکی از این نسبتها را به شما نشان دهد. به عنوان مثال، دوربین پاناسونیک G9 دارای فرمت های 1:1، 4:3، 3:2 و 16:9 است که در منظره یاب آن تمامی این نسبت ها را می توان مشاهده نمود. این به تجسم ذهنی ترکیب بندی تصویر به شما کمک می کند.
مزیت دیگر استفاده از این نسبت ها در این است که در حالت استاندارد کاغذهای چاپ و سیستم های نمایشگر نیز به احتمال زیاد یکی از این نسبت های استاندارد را پشتیبانی می کنند . به عنوان مثال، بسیاری از مانیتورهای کامپیوتر دارای نسب ابعاد تصویر 16:9 هستند، که اگر میخواهید کار خود را برای پسزمینههای کامپیوتری تبلیغ کنید، این نسبت تصویر را به انتخابی عالی تبدیل میکند. اندازه های استاندارد در چاپ عکس ها شامل 5×7، 8×10، و 20×30 است که همگی بر اساس نسبت های معمولی هستند.
با این حال، هیچ قانونی وجود ندارد که بگوید شما باید یک نسبت استاندارد برای عکس های خود انتخاب کنید. شما همواره میتوانید با انتخاب نسبت ابعادی که برای یک عکس خاص بهنظر میرسد، ترکیب خود را در پسپردازش مجددا بهخوبی تنظیم کنید.
نسبت ابعاد تصویر 3:2 یا نسبت 4:3 که دوربین شما احتمالاً از آن استفاده می کند نسبت هایی بسیار منطقی به نظر می رسند . این نسبت ها در بسیاری از موارد دیگر به جز عکاسی نیز دیده می شوند . اما به طور کلی در تعداد زیادی از حالت های ترکیب بندی بصری تصویر ، استفاده از این نسبت ابعاد می تواند در تعیین محل قرار گیری سوژه در درون کادر تصویر مفید موثر باشد.
رایج ترین نسبت های تصویر در عکاسی
در این بخش، من به رایج ترین نمونه های نسبت ابعاد تصویر در عکاسی می پردازم.
Panasonic G9 + Laowa 50mm 2X Macro @ 50mm, ISO 500, 1/1600, f/7.1
نسبت تصویر 1:1 یا مربع
اگرچه همه مستطیل ها دارای تقارن بازتابی هستند، اما مربع ها علاوه بر این دارای تقارن چرخشی نیز می باشند. بنابراین، نسبت ابعاد مربع متقارنترین و هماهنگترین شکل مستطیل را نشان میدهد
نسبت ابعاد مربعی بیشتر از نسبت ابعاد مستطیلی توجه و چشم مخاطب را به خود جلب می کند. از آنجایی که مربع با اندازه مساوی و در عین حال متمایز خود بسیار هماهنگ است، اما در هر حال استفاده از حالت های ترکیب بندی مربعی در عکاسی به دلایل خیلی قوی نیاز دارد .
Panasonic G9 + Laowa 50mm 2X Macro @ 50mm, ISO 200, 10/2500, f/4.5
نسبت 1.20 یا 6:5
نسبت تصویر 1.20 یا 6:5 بسیار نزدیک به شکل تصویر مربع است و شاید به همین دلیل است که در نقاشی های کلاسیک بسیار بیشتر از این نسبت ابعاد تصویر استفاده می شود. اما برای عکاسی، استفاده از این ابعاد تا حدی کمتر رایج است، زیرا حتی سنسورهای دوربین M4/3 بیشتر از این کشیده شده اند. (در میان دوربینهای نسبتاً محبوب، نزدیکترین نسبت به این حالت را در میان دوربین های فیلمی مدیوم فرمت می توان مشاهده نمود.)
نسبت ابعاد تصویر 6:5 نوعی حالت شبه مربع است. به دلیل حالت دید دو چشمی انسان ، در بر خی مواقع یکی از ضلع های این مربع ممکن است کشیده تر دیده شود اما در هر صورت باید توجه داشته باشیم که این نسبت ابعاد برای استفاده در شرایطی مناسب است که در درون ترکیب بندی کادر تصویر به یک مربع بدون تقارن نیاز داریم.
A photo with a 5:4 (1.25) ratio taken by Spencer with his Chamonix 8×10; Nikkor T 800mm f/12 @ f/64, 2 seconds, Kodak E100; No filters
نسبت 1.25 (8×10 چاپ).
نسبت تصویر 1.25 یا 5:4 نیز چندان دور از حالت نسبت مربع نیست. اگرچه در رسانه های دیجیتال استفاده ازاین نسبت ابعاد چندان محبوب نیست، اما ادر صنعت چاپ این اندازه به صورت بسیار رایجی مورد استفاده قرار داده می شود، به خصوص برای چاپ های 8×10 این حالت را به وفور می توان مشاهده نمود.
نسبت تصویر 5:4 در دوربین های فیلمی با بسیار بزرگ بسیار رایج است.
از نظر روانشناسی، شاید بتوان گفت که نسبت تصویر 1:25 به نوعی حالت غیر مربع را به وجود می آورد تا عدم تعادل بین طول و عرض را قابل لمس تر کند
شاید به همین دلیل است که نسبت ابعاد 8×10 یک اندازه چاپ پرتره رایج است: در این نسبت ، سر تقریباً بیضی شکل انسان می تواند به راحتی در نسبت 5:4 قرار بگیرد و هماهنگ با آن، حتی با پس زمینه های ساده، نیز به خوبی و به صورت متناسب دیده شود . استفاده از این نسبت ابعاد در شرایط کادر بندی به صورت عمودی فضای تنفس بیشتری در سمت چپ و راست در مقایسه با 3:2 ایجاد کنند.
by Spencer on his Chamonix 8×10; Fujinon 600mm f/11.5 C with Ilford HP5+ Film
نسبت 1.33 (4:3).
امروزه تعداد زیادی عکس با نسبت تصویر 4:3 گرفته می شود. این فقط به خاطر دوربین های Micro Four Thirds نیست، بلکه به این دلیل است که بسیاری از دوربین های تلفن همراه نیز دارای سنسوری با این نسبت ابعاد تصویر هستند.
در این نسبت ابعاد ، حس تقارن تصویر تا حد زیادی از دست داده شده و به مقدار زیادی از به دست آوردن تصاویری به شکل مربع دور تر شده ایم .
The Southern Lapwing with a 4:3 ratio. NIKON D500 @ 500mm, ISO 560, 10/6400, f/5.6
نسبت 4:3 تا حدودی هارمونی مربع را حفظ می کند اما عدم تعادل مشخصی را به وجود می آورد که استفاده از آن برای طیف گسترده ای از ترکیب بندی ها مناسب است. در مقایسه با نسبت تصویر کشیده تر 3:2 موجود در دوربین های APS-C و فول فریم، نسبت 4:3 می تواند برای برخی از عکس های عمودی (مخصوصاً پرتره) کمی طبیعی تر به نظر برسد زیرا این حالت فضای تنفس اضافی در دو طرف کادر تصویر را به وجود می آورد.
White-faced Whistling Duck with an aspect ratio of 7:5 (1.4). NIKON D500 @ 500mm, ISO 500, 1/1000, f/5.6
نسبت 1.40 (چاپ 5×7).
نسبت تصویر 7:5 به عنوان اندازه چاپ 5×7 محبوبیت بیشتری دارد. البته، ممکن است فکر کنید که این اندازه چاپ کمی عجیب است زیرا به 3:2 و 4:3 نزدیک است - در واقع، تقریباً این نسبت ابعاد تصویر ، میانگین میان این دو حالت است. اما شاید بخشی از محبوبیت از این واقعیت ناشی میشود که عکاسانی که با دوربین 3:2 یا دوربین 4:3 کار میکنند، احتمالاً میتوانند عکسهای خود را بدون بهم ریختگی بیش از حد ترکیببندیها به اندازه 5×7 برش دهند و چند چاپ زیبا نیز از این ویژگی دریافت کنند!
فرمت 5×7 زمانی در عکاسی با دوربین های فیلمی با فرمت بزرگ محبوب بود و بین دوربینهای 4×5 و 8×10 قرار میگرفت.. حتی اگر قصد ندارید وارد دنیای غیرمعمول فیلمهایی با فرمت 5×7 شوید، ممکن است تجربه این نسبت ابعاد تاریخی برایتان جالب باشد!
نسبت 1.5 (3:2، اکثر دوربین ها).
اکنون به رایج ترین نسبت ابعاد تصویر امروزی در زمینه عکاسی حرفه ای می رسیم. دوربینهای APS-C و فولفریم امروزی تقریباً همگی از نسبت تصویر ۳:۲ پیروی میکنند که برگرفته از عکاسی با دوربین های فیلم ۳۵ میلیمتری است. Libor Vaicenbacher در مورد فرمت 3:2 چنین می گوید:
بسیاری هرگز فرمت 3:2 را ترک نمی کنند، و این هم چیز بدی نیست. در حالی که سایر نسبتها میتوانند سرگرمکننده باشند، اما در هر صورت شانس خوبی وجود دارد که دوربین شما در فرمت 3:2 فیلمبرداری کند. اگر به استفاده از آن پایبند باشید، در هنگام عکاسی خود نگرانی کمتری خواهید داشت و می توانید در استفاده از محاسن 3:2 به یک متخصص تبدیل شوید. این نسبت ابعاد تصویر ، اگرچه گاهی اوقات برای عکس های عمودی خیلی باریک به نظر می رسد، اما در هر صورت نسبت 3:2 نمای زیبا و همه کاره ای را ارائه می دهد که آن را به یک نسبت همه منظوره عالی تبدیل می کند.
نسبت 1.618 (طلایی).
نسبت طلایی قرن ها مورد بحث قرار گرفته است زیرا دارای یک خاصیت منحصر به فرد است: در مستطیل با نسبت طلایی، نسبت طول به عرض برابر است با نسبت مجموع طول و عرض به طول. از نظر ریاضی، این نسبت دقیقاً (1+√5)/2 است که حدود 1.618 است.
برخلاف اکثر نسبتهای ابعادی که امروز در مورد آن صحبت کردیم، نسبت طلایی غیرمنطقی است، به این معنی که با نسبت هیچ دو عدد کامل برابر نیست.
نسبت طلایی جایگاهی غیرعادی در هنر دارد، زیرا ویژگیهایی که آن را تعریف میکند، به یونانیان باستان و بسیاری دیگر حس عرفانی و ماورایی به آن بخشیده است. بسیاری معتقد بودند که نسبت طلایی کاملترین نسبتهاست و هماهنگی خاصی در بیان هنری دارد.
با این حال، کیفیتهای زیباییشناختی نسبت طلایی قطعاً در فرهنگ عامه اغراقآمیز شده است، و بسیاری از آزمایشهای روانشناختی اخیر نشان میدهند که از نظر زیباییشناختی اهمیت ویژهای ندارد – قطعاً آنقدر نیست که برخی در گذشته فکر میکردند. وقتی صحبت از عکاسی به میان میآید، باید نسبت تصویر خود را متناسب با ترکیب بندی خود انتخاب کنید، و هیچ اهمیت اضافی بر نسبت طلایی برای ویژگیهای ریاضی خالص آن قائل نشوید. با این حال، اگر محصول بهینه شما با نسبت طلایی مطابقت دارد، از آن اجتناب نکنید.
نسبت 1.77 (16:9 عریض).
اکنون از قلمرو مشترک در عکاسی خارج می شویم و به نسبت بسیار نامتقارن 16:9 می رویم. احتمالاً این نسبت را دیده اید زیرا اکثریت قریب به اتفاق ویدیوهای موجود در اینترنت در قالب 16:9 هستند. و در واقع، این فرمت معمولاً تنها نسبت تصویر موجود در دوربینهای فیلمبرداری است .
البته می توان از نسبت 16:9 در عکاسی نیز استفاده کرد، ولی این نسبت کمتر رایج است. شاید به این دلیل باشد که ویدئو توانایی نمایش حرکت را دارد و بیشتر حرکت هایی که ما می بینیم افقی هستند. بنابراین، نسبت عریض 16:9 می تواند حرکت افقی بیشتری را با همان قاب عمودی ثبت کند.
نتیجه
نسبت تصویر تأثیری ظریف اما قدرتمند بر حال و هوا و شخصیت عکس شما دارد. ظریف است زیرا در مرزها وجود دارد، جایی که هیچ کس معمولاً به آن نگاه نمی کند، اما قدرتمند است زیرا بر کلیت آنچه در ترکیب شما وجود دارد تأثیر می گذارد.
اگرچه هنرمندان اولیه به نسبتهای تصویری نزدیک به 4:3 خیلی تعصب داشتند، و این نسبت را هنوز برای بسیاری از اهداف بسیار مفید می دانند اما نسبتهای گستردهتر نیز میتوانند با تأثیرات زیادی در انواع مختلف ترکیببندی استفاده شوند.
بنابراین، به جای اینکه صرفاً نسبت تصویر دوربین خود را پیش فرض قرار دهید، به نسبت تصویر در عکاسی خود با دقت توجه کنید. حتی اگر تصمیم دارید از نسبت تصویر 3:2 یا 4:3 استفاده کنید که دوربین شما به طور پیش فرض از آن استفاده می کند، حداقل به دلیلی این کار را انجام دهید! با گذشت زمان، محصولات مختلف و اندازه های مختلف چاپ را آزمایش کنید تا ارزش نسبت ابعاد را در هنر خود کشف کنید.
تهیه و تنظیم : فرهاد مولایی ؛ مربی آموزش عکاسی
