در ابتدای این مقاله می خواهم از شما تقاضا کنم تا برای مدت کوتاهی دوربین خود را کنار بگذارید . البته این را می دانیم که به عنوان یک عکاس فاصله گرفتن از دوربین کمی دشوار است اما اتفاقا در اینجا می خواهم نکاتی را برای شما بیان کنم که به شما کمک می کنند تا در آموزش عکاسی پرتره به سطح بالاتری دست پیدا کنید و پیشرفت قابل ملاحظه ای را در آن به دست آورید . در واقع من رازهایی را کشف کرده ام که در صورت آگاهی از آنها ، شما به راحتی قادر خواهید بود تا سطح خود در عکاسی پرتره را به یک مرحله بالاتر ارتقا دهید .
یکی از رایجترین اشتباهاتی اغلب عکاسان انجام می دهند آن است که بسیاری از افراد تنها به جنبه های فنی و تکنیکی موجود در زمان عکاسی فکرمی کنند و مهمترین جنبه موجود در پرتره ( یعنی خود سوژه ) را به دست فراموشی می سپارند .
البته در اینجا مقصود من این نیست که جنبه های فنی و تکنیکی موجود در زمان عکاسی اهمیتی ندارند و البته این موارد به خودی خود بسیار مهم بوده و باید نسبت به آنها آگاهی داشته باشیم اما حتی اگر بهترین تکنیک ها و نکات فنی را در زمان عکاسی بدانید ولی سوژه شما احساس ناخوشایندی در برابر دوربین شما داشته باشد ، در انجام وظیفه خود دچار مشکلات بزرگی خواهید شد .
راز دستیابی به یک پرتره موفقیت آمیز آن است که سوژه شما باید احساس راحتی و آرامش در برابر دوربینتان داشته باشد و این مسئله به مقدار زیادی به زبان بدن سوژه مرتبط می باشد .
زبان بدن چیست ؟
زبان بدن ، به مجموعه ای از حالت های فیزیکی و ظاهری بدن ما گفته می شود که احساسات و حالتهای درونی ما را نمایان می سازند . بسیاری از تحقیقات و بررسی های مطالعاتی نشان داده اند که مقدار زیادی از ارتباطات ما با جهان اطرافمان به صورت غیر کلامی برقرار می شوند و کارشناسان بر این باورند که ما انسانها ابتدا چیزی را که می بینیم و بعد احساس می کنیم را برای فکر کردن و صحبت کردن انتخاب می کنیم .
اهمیت زبان بدن در عکاسی پرتره در چیست ؟
زبان بدن ؛ تنها زبانی است که در یک کادر تصویر قادر به صحبت کردن و برقراری ارتباط می باشد . تنها با چند ثانیه نکاه کردن به یک تصویر ؛ مجموعه ای از احساسات و قضاوت ها در رابطه با سوژه موجود در درون آن را به دست می آوریم و آن چیزی که باعث می شود تا مغز ما این حالت ها را به دست بیاورد ؛ زبان بدن فرد موجود در درون تصویر می باشد . حالت دست ها ، بازو ها ، لبخند ها ، چشم ها و ... اطلاعاتی را به سمت مغز مخاطب می فرستند و همه اینها موجب می شوند تا مخاطب به حالتی از قضاوت در رابطه با سوژه موجود در عکس ؛ دست پیدا کند . دراین شرایط اگر حالت ها و احساسات منفی از عکس به مخاطب شما منتقل شوند ؛ شما به عنوان یک عکاس پرتره ، در کار خود شکست خورده اید .
در ادامه این مطلب سه نکته را بیان می کنیم که به سوژه شما کمک می کنند تا در برابر دوربین حالتی راحت داشته و زبان بدن آنها پیام های مثبتی را به مخاطبان شما انتقال دهند .
1- نشانه های نا آرامی و اضطراب در برابر دوربین
برای بسیاری از انسان ، قرار گرفتن در برابر دوربین یک موقعیت ناراحت کننده است و حتی اگر از قبل با میل و اشتیاق برای گرفتن یک عکس آمده باشند ؛ به محض مواجهه با دوربین ، دچار تنش و استرس می شوند .این تنشها عمدتا از طریق نشانه های مسدود کننده در بدن ظاهر می شوند .
نشانه های مسدود کننده زمانی در تصویر ظاهر می شوند که فرد سعی می کند یک مانع میان خود و دوربین به وجود آورد . دستهای بسته ، یا دستهای متقاطع از بارزتین علامت های احساس ناراحتی در برابر دوربین می باشند. قرار دادن کیف در آغوش ، دور کردن بدن از دوربین و یا چسباندن پاها به یکدیگر از جمله نشانه های ناراحتی فرد در برابر دوربین می باشند .
برخی از حرکت ها نیز نشانه هایی از ناراحتی در برابر دوربین می باشند . حرکت دادن زبان در درون دهان ، لیسیدن لبها ، بازی با لباس یا گردن بند و مواردی از این قبیل از جمله نشانه های ناراحتی و استرس سوژه در برابر دوربین هستند .
زمانی که متوجه می شوید سوژه شما در برابر دوربین دچار تنش و استرس می شود ، باید تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا این حالت ها را از او دور کنید . تغییر محیط و فضا ، پخش موسیقی در طول زمان عکاسی ، برقراری ارتباط کلامی صمیمی و موثر و ... از جمله راهکار هایی هستند که موجب کاهش تنشهای سوژه از قرار گرفتن در برابر دوربین خواهند شد .
2 – به جای صحبت کردن ؛ با نشان دادن حالتها او را راهنمایی کنید.
اکثر مردم در برابر دوربین حالتی ناراحت دارند ، چون اصلا نمی دانند که در این شرایط چه کاری را باید انجام دهند. اینکه یک فرد در برابر دوربین قرار داشته باشد و به او بگویید کاملا طبیعی رفتار کن ، حالتی کاملا استرس زا و ناراحت کننده است . افراد مختلف ، در رابطه با ایده های شما هیچ نظری ندارند و گفتن و صحبت کردن با آنها نیز دردی را دوا نخواهد کرد .
نظر یکی از مشتریان عکاسی زمانی که در برابر دوربین احساس ناراحتی داشته است را در زیر بخوانید :
در آخرین جلسه عکاسی ، عکاس از من خواست که لبخند بزنم و بنابراین من لبخند زدم. بلافاصله او گفت که : نه ، اینطوری نه
"می دانی ، آرام باش و لبخند بزن!"
تنها چیزی که منمی توانم فکر کنم این است: "لعنتی ، من آرامش ندارم ، چگونه باید در برابر دوربین تو آرامش داشته باشم؟" تمامی این حرفها باعث شد استرس من بیشتر شود و هرچه بیشتر به من می گفت آرام باش ، من آرامش کمتری داشتم! وحشتناک بود! به نظر می رسد در همه عکس ها دارم غر می زنم. از همه این عکسها متنفرم!
بنابراین اگر حرف زدن با سوژه کمکی به راحت تر بودن او در برابر دوربین نمی کند ، بنابراین باید به او نشان دهید که چه کاری باید انجام دهد . حالت ژست یا پوزیشن مورد نظر را انجام داده و از سوژه بخواهید تا دقیقا همین حرکت را تکرار کند . اینکار نه تنها به سوژه کمک می کند تا در برابر دوربین راحت تر باشد بلکه ، به او اجازه می دهد تا زبان بدن و ژست بهتری را نیز به نمایش بگذارد .
تقلید حرکت ها در برابر دوربین یک نکته کلیدی است و موجب می شود تا حواس سوژه نسبت به لنز و دوربین پرت شده و راحت تر حالت های اصلی و طبیعی بدن خود در برابر دوربین را نمایش دهد .
3 – تحت کنترل قرار داشته باشید
از اولین لحظه ملاقات با سوژه ، تا آخرین دقیقه یک جلسه عکاسی لازم است که اعتماد به نفس خود را حفظ نموده و با انرژی بالا و کلمات مثبت به استقبال سوژه خود بروید . حالت های چهره شما و زبان بدن شما و واکنش های شما در برابر حالت های سوژه نکات بسیار مهم و ظریفی را به او انتقال می دهند که در راحت تر بودن و یا دچار استرس بیشتر شدن سوژه ، می توانند بسیار موثر باشند .
البته شما به عنوان یک عکاس و در طول زمان عکاسی درگیری های ذهنی بسیار زیادی ممکن است داشته باشید . تنظیمات دوربین ، تنظیمات نور ، پس زمینه و ... همواره موارد بسیار زیاد و مهمی هستند که باید تحت کنترل شما قرار داشته باشند اما در هر صورت ، خود سوژه نیز یکی از مهمترین مواردی است که باید نسبت به آن توجه داشته باشید . هرگونه رفتار ، علامت و یا اشاره از سوی شما موجب بروز یک واکنش در سوژه خواهد شد و از این روی لازم است تا به مقدار زیادی بر رفتار و گفتار خود کنترل داشته باشید .
قدم بعدی چیست ؟
تمامی موارد بیان شده در واقع تنها ابتدای راه آن است که به ما نشان می دهد چگونه زبان بدن می تواند در عکاسی پرتره کمک کند. انتخاب نشانه های زبان بدن که قرار است در پرتره های خود استفاده کنید نیز تأثیر زیادی بر احساس و کیفیت تصاویر شما و روابط شما با سوژه های شما خواهد داشت.
اگر می خواهید در عکاسی پرتره حرفه ای باشید ، درک زبان بدن تنها یک گزینه نیست ، بلکه یک مهارت بسیار مهم و حیاتی است که باید آنرا فرا بگیرید .
خبر خوب این است که زبان بدن، مهارتی است که شما با آن متولد شده اید و از کودکی به طور ناخودآگاه آن را تمرین کرده اید. با این حال ، اکثر ما به سادگی به آن توجه نمی کنیم زیرا ارتباطات غیرکلامی هیچگاه بخشی از برنامه آموزشی ما نبوده اند .
به زودی مهارت مهمی را فرا خواهید گرفت که نه تنها در کار شما به عنوان عکاس ، بلکه در زندگی روزمره نیز مفید خواهد بود.
تهیه و تنظیم : فرهاد مولایی - آموزشگاه عکاسی پرتره و مدلینگ
